Inicjatywa uchwałodawcza jest narzędziem prawnym, które pozwala mieszkańcom wpływać bezpośrednio na politykę gminy/powiatu/miasta. Warunkiem uzasadniającym inicjatywę jest chęć wprowadzenia pozytywnych zmian w miejscu zamieszkania. Istnieje kilka sposobów składania wniosku o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej. Może to zrobić grupa mieszkańców, która zebrała określoną liczbę podpisów pod swoim projektem, ale także - co szczególnie nas interesuje - młodzieżowa rada miasta/gminy/powiatu.
Wniosek o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej
W ustawie o samorządzie gminnym (art. 5b ust. 6), która jest podstawowym dokumentem regulującym zasady powoływania i działalności młodzieżowych rad czytamy:
„Młodzieżowa rada gminy może zgłosić do uprawnionych podmiotów wniosek o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej. Tryb zgłaszania wniosku o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej określa statut gminy lub odrębna uchwała rady gminy.”
Pamiętajcie, by Wasz projekt inicjatywy uchwałodawczej dotyczył kwestii, która leży w kompetencji gminy. Warto, by była to inicjatywa ciesząca się poparciem społecznym (np. wśród waszych rówieśników, lokalnych liderów itp.), potwierdzonym np. za pomocą badania, ankiety itp. Takie projekty mają większą szansę przebić się do świadomości radnych i zostać przegłosowane przez radę gminy. Wasza inicjatywa powinna także zostać odpowiednio wypromowana. Trafne uzasadnienie i medialna promocja wokół waszego pomysłu może zadecydować o opinii radnego głosującego za lub przeciw inicjatywie.
Jak wygląda proces składania wniosku o inicjatywę uchwałodawczą w praktyce?
Krok 1. Rozpoznanie sytuacji
W pierwszej kolejności młodzieżowi radni powinni sprawdzić zasady dotyczące inicjatyw uchwałodawczych obowiązujące w gminie. Każda Rada Miasta lub Gminy powinna mieć przyjętą uchwałę w sprawie trybu zgłaszania przez młodzieżową radę wniosku o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej.
Uchwałę możecie znaleźć na stronie internetowej gminy - najczęściej w Biuletynie Informacji Publicznej lub w zakładkach: uchwały rady miasta lub prawo miejscowe. Jeżeli nie możecie znaleźć informacji na stronie, możecie uzyskać ją w trybie dostępu do informacji publicznej w formie maila lub pisma złożonego w kancelarii urzędu. Urząd ma 14 dni na odpowiedź na Wasze pytanie. Uchwała, której szukacie będzie jedną z uchwał rady miasta podjętą po 31 stycznia 2018 roku. Wtedy bowiem weszły w życie ogólnopolskie przepisy gwarantujące obywatelom możliwość skorzystania z inicjatywy uchwałodawczej. Zazwyczaj wspomniana wyżej uchwała określa zasady, terminy oraz formalne wymogi złożenia wniosku o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej.
Taką przykładową uchwałę możecie zobaczyć poniżej:
Jeśli w Waszej gminie/mieście została przyjęta taka uchwała i jeśli udało się Wam ją odnaleźć, możecie przystąpić do przygotowania i złożenia wniosku o inicjatywę uchwałodawczą.
Krok 2. Przygotowanie projektu uchwały
Kolejnym krokiem jest przygotowanie niezbędnych dokumentów:
wniosku o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej,
projektu uchwały,
uzasadnienia.
Uchwała wnoszona w ramach inicjatywy uchwałodawczej powinna spełniać określone wymogi. W dokumencie powinny się znaleźć:
opis sytuacji, stanu faktycznego;
propozycję zmiany, które uchwała ma wprowadzić;
uzasadnienie proponowanych zmian;
cel określony w statucie młodzieżowej rady, który MR zamierza zrealizować za pomocą inicjatywy.
Ponadto, projekt uchwały wnoszony w ramach inicjatywy uchwałodawczej powinien zawierać:
tytuł;
podstawę prawną;
treść uchwały;
podmiot, któremu powierza się wykonanie uchwały (jest to zazwyczaj wójt, burmistrz, prezydent miasta itp.);
termin wykonania uchwały, o ile jest to konieczne;
termin wejścia w życie uchwały i ewentualny czas jej obowiązywania;
uzasadnienie faktyczne i prawne uchwały.
Poniżej możecie znaleźć wzór uchwały:
Krok 3. Przedłóżcie projekt organowi
Ostatnim krokiem jest złożenie projektu uchwały w kancelarii Urzędu Gminy. Szczegółowe zasady składania projektu uchwały oraz czasu oczekiwania na decyzję mogą różnić się zależnie od gminy. Generalnie projekt uchwały zgłoszony w ramach inicjatywy uchwałodawczej staje się przedmiotem obrad rady gminy na najbliższej sesji rady gminy, nie później niż po upływie trzech miesięcy od dnia złożenia projektu. Zazwyczaj jednak dzieje się to szybciej - w ciągu 30-60 dni.
Jeśli Wasz projekt został odrzucony ze względów formalnych zostaniecie poinformowani o możliwości poprawienia wniosku, najczęściej w terminie do 14 dni.
Warto sprawdzić czy w uchwale gminy zostały doprecyzowane zasady ponownego składania projektu uchwały. W niektórych gminach istnieje zapis mówiący o tym, że młodzieżowa rada może zgłosić w tej samej sprawie ponownie wniosek temu samemu podmiotowi, jednak nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od dnia otrzymania zawiadomienia o sposobie załatwienia wniosku.
Powodzenia!