Budżet obywatelski/partycypacyjny z powodzeniem funkcjonuje od lat w wielu miastach Polski. Jest to sprawdzony mechanizm, który umożliwia mieszkańcom i mieszkankom wpływ na decyzje o wydatkowaniu części funduszy przeznaczonych na inwestycje lokalne. Coraz częściej w miastach powstają także Młodzieżowe Budżety Obywatelskie, co pozwala nie tylko na sprawiedliwy podział środków, ale także buduje u młodych ludzi poczucie, że są współtwórcami przyszłości swojej i społeczności, w której żyją. Młodzieżowe rady mogą z powodzeniem stać się inicjatorem, a później realizatorem MBO. Jak to zrobić piszemy poniżej.
Przykładowe plakaty zachęcającego do wzięcia udziału w Młodzieżowym Budżecie Obywatelskim organizowanym przez młodzieżowe rady (Fot. MR Bielan, MR Miasta Szczecina, MR Rybnika, MR Święciechowa).
W pierwszym kroku, jeśli w mieście nie istnieje jeszcze MBO, Młodzieżowa Rada może wystąpić z propozycją do Prezydenta/Burmistrza/Wójta o przeznaczenie części kwoty środków publicznych na rzecz jego utworzenia. Może w tym celu przygotować propozycję, którą zaprezentuje władzom podczas Sesji Rady lub złożyć oficjalne pismo w tej sprawie. Utworzenie MBO może także zainicjować Rada Miasta. Kwoty przeznaczone na MBO wahają się zazwyczaj od kilku do stu kilkudziesięciu tysięcy złotych - zależnie od wielkości gminy i jej budżetu.
Kiedy władze miasta przychylą się do pomysłu i zarządzeniem zatwierdzą jego istnienie, czas przygotować Regulamin Młodzieżowego Budżetu Obywatelskiego. W regulaminie powinny znaleźć się informacje nt. celu MBO (np. promocja aktywności obywatelskich), procedury zgłaszania projektów, warunków otrzymania środków na ich realizację, zasad dotyczących głosowania, ewaluacji itp. Również zadania i uprawnienia Młodzieżowej Rady powinny zostać wyraźnie określone.
Młodzieżowa Rada zazwyczaj jest odpowiedzialna za promocję i informowanie o MBO oraz zbieranie zgłoszeń od młodzieży. Zasiada także w komisji ewaluacyjnej i ma swój głos w wyborze zwycięskich projektów.
Przykładowe regulaminy możecie zobaczyć tutaj:
Promocja i współpraca ze szkołami
Ważną rolą młodzieżowej rady jest promocja Młodzieżowego Budżetu Obywatelskiego poprzez ogłoszenia w mediach społecznościowych, organizowanie akcji informacyjnych w szkołach, rozwieszanie plakatów w przestrzeni publicznej itp. Warto przedstawić prosty model działania - napisać jasno, co należy zrobić krok po kroku, tak jak na plakatach pokazanych poniżej:
Fot. MR Rybnika, MR Utrzyk Dolnych, Urząd Gminy Wisznia Mała).
Projekty MBO są najczęściej realizowane w szkołach i jest to sprawdzony model, który najbardziej rekomendujemy ze względu na stosunkowo łatwą organizację, możliwość wsparcia i skonsultowania pomysłów przez dorosłych (nauczycieli, dyrekcję, Radę Rodziców) i oczywistą “kumulację” wielu młodych osób w jednym miejscu.
Zazwyczaj pomysły na działania są najpierw omawiane na forum szkoły w formie “burzy mózgów” lub szkolnej debaty, następnie wspólnie przegłosowywane, a na koniec zbierane przez Dyrekcję lub Samorząd Uczniowski i przekazywane Młodzieżowej Radzie.
Pomysły mogą dotyczyć zarówno zmian w przestrzeni szkolnej, jak i np. projektów edukacyjnych.
Dodatkowym atutem projektów, który powinien być szczególnie premiowany podczas głosowania, jest możliwość skorzystania z wprowadzonych zmian, udogodnień, nowego sprzętu lub działań przez inne osoby spoza szkoły (np. projekt edukacyjny otwarty dla wszystkich dzieci z okolicy, kącik ogrodniczy, z którego mogą skorzystać sąsiedzi itp.).
Głosowanie nad projektami
Ostatnim krokiem po zebraniu od młodzieży pomysłów na działania, jest oczywiście głosowanie. Procedura ta może się różnić zależnie od ustalonego regulaminu. W niektórych miastach młodzież najpierw oddaje głos na wybraną inicjatywę w swojej szkole, a w następnym etapie, po weryfikacji formalnej realizowanej przez młodzieżowych radnych, oddaje swój głos w formie elektronicznej lub papierowej na projekt na poziomie miejskim. W innych przypadkach głosowanie odbywa nie przez ogół uczniów, ale przez komisję złożoną z Prezydenta/Burmistrza/Wójta, Opiekuna i członków Młodzieżowej Rady.
Wybrane inicjatywy są następnie ogłaszane na stronie Urzędu Miasta, w szkołach i na profilach społecznościowych młodzieżowej rady. Zazwyczaj projekty są realizowane podczas tego samego roku szkolnego.
Jak to wygląda w praktyce? Kliknij i zobacz!
Linki: